Borderline is een persoonlijkheidsstoornis. Dit houdt in dat er geen sprake is van één duidelijk omlijnd ziektebeeld, maar wel van een combinatie van typische persoonlijkheidstrekken. De ene persoon met borderline is ook de andere niet. De aandoening kan zich op verschillende manieren en in verschillende gradaties voordoen.
In het algemeen kan je stellen dat de gedachten, de gevoelens en het gedrag van een persoon met borderline anders zijn dan wat als normaal wordt beschouwd. Doordat de symptomen zo uiteenlopend zijn en in verschillende gradaties voorkomen, wordt de ziekte vaak niet (h)erkend.
De naam ‘borderline’ betekent letterlijk ‘grens’. Vroeger dacht men dat de aandoening zich situeerde op de grens tussen neurose en psychose en vandaar dat men deze naam gekozen heeft. Tegenwoordig is de visie hierover aan het veranderen en gebruikt men steeds minder de term borderline. Mogelijks verandert de ziekte nog van naam in de toekomst.
Borderline komt meestal tot uiting in de puberteitsperiode. Het ontstaat door een combinatie van aanleg en omgevingsfactoren. Niet elke persoon met genetische aanleg zal ook effectief borderline ontwikkelen. De omgeving speelt een erg belangrijke rol bij het ontstaan: verwaarlozing, misbruik, mishandeling en traumatische ervaringen kunnen hechtingsproblemen veroorzaken. Deze hechtingsproblemen kunnen dan weer leiden tot het ontwikkelen van borderline.
In praktijk blijken veel meer vrouwen dan mannen deze persoonlijkheidsstoornis te ontwikkelen. Hiervoor is er echter geen reden bekend.
Ondanks de onduidelijkheden over borderline en de zeer veel verschillende manieren waarop het zich manifesteert, is het toch één van de meest gestelde diagnoses in onze westerse maatschappij. Dit komt mede doordat onze maatschappij een aantal van de symptomen van borderline in de hand werkt en uitlokt.
De symptomen bij borderline zijn heel uiteenlopend van aard. De ernst waarin ze voorkomen, kan bovendien ook erg verschillen. Wanneer er sprake is van een combinatie van onderstaande persoonlijkheidstrekken, waarbij er voldoende van de beschreven kenmerken voorkomen bij de onderzochte persoon, is er sprake van borderline.
Iemand met borderline lijkt voortdurend overgevoelig te reageren. Voor de omgeving is dit moeilijk omdat je nooit op voorhand weet wat je mag verwachten. De stemming van een persoon met borderline kan zeer plots omslaan van euforie naar wanhoop en verdriet. Boosheid kan van de ene moment op de andere overgaan in ongecontroleerde woede.
Mensen met borderline denken ook zwart-wit. Er zijn geen tussenwegen voor hen. Dit gaat zowel op voor relaties: een persoon is goed of slecht. Als voor situaties: een compromis is niet mogelijk. Dit zwart-wit beeld kan zeer snel en ogenschijnlijk zonder reden omslaan, waardoor een fantastisch persoon ineens als waardeloos aanzien kan worden. Door deze extreme vooroordelen staan relaties met andere mensen voortdurend onder spanning en wordt het aangaan van langdurige contacten erg moeilijk. Iemand met borderline heeft dan ook vaak zeer intensieve, maar kortdurende relaties. Dit uit zich bijvoorbeeld in het regelmatig wisselen van vrienden, vaste partner of job.
Over het algemeen kan je de stemming van iemand met borderline omschrijven als extreem, hevig, paranoia en wisselend.
Personen met borderline willen alles onmiddellijk. Ze willen het hier en nu en kunnen hun behoefte niet uitstellen. Maat houden is moeilijk voor hen en daardoor hebben ze de neiging te overdrijven. Dit leidt tot verslavingsproblematieken, eetstoornissen, dure aankopen, snel wisselende seksuele contacten, roekeloos gedrag zoals betrokken raken in gevechten…
Dit toont zich ook in persoonlijke contacten: mensen met borderline hebben de neiging om al bij het eerste contact allerlei intieme details te vertellen over zichzelf.
‘Eerst doen, dan denken.’ lijkt wel het moto van een persoon met borderline.
Mensen met borderline hebben zeer weinig zelfvertrouwen en een laag zelfbeeld.
Ze hebben geen vertrouwen in de keuzes die ze maken en twijfelen voortdurend aan zichzelf en anderen. Door het lage zelfbeeld zijn ze ook buitengewoon gevoelig voor kritiek.
Net zoals ze zwart-wit denken over anderen en over situaties, doen ze dit ook over zichzelf. Hierdoor voelen ze zich de ene moment alsof ze de wereld aankunnen en de volgende moment hebben ze last van depressieve gedachten.
Om hun eigen onzekerheden te verbergen, zullen sommigen zichzelf gaan overschreeuwen. Ze doen dit door provocerend gedrag te vertonen, bijvoorbeeld een gevecht uitlokken.
Er is een voortdurende angst om verlaten te worden door de mensen om hen heen. Doordat ze erg zwart-wit denken en spreken over mensen, wordt deze angst ook vaak werkelijkheid. Het is namelijk erg moeilijk om een evenwichtige relatie op te bouwen met iemand die je de ene dag de hemel in prijst en de volgende dag de grond in boort.
Personen met borderline stellen hun omgeving voortdurend op de proef en kunnen zich overmatig sterk binden aan mensen uit schrik hen te verliezen. Zelfs in groep kunnen ze zich erg eenzaam voelen.
Veel mensen met borderline maken periodes door waarin ze zichzelf verwonden of suïcidale neigingen hebben. Dit kan gaan van gevaar opzoeken, tot overmatig drinken of zelfs zichzelf krassen of branden. Tien procent beëindigd uiteindelijk zijn leven.
Meestal vindt deze zelfverwonding plaats na gevoelens van stress of boosheid. Het is een manier om de spanning te verminderen of om zichzelf te straffen. Bovendien verdooft de zelfopgewekte pijn of roes andere gevoelens.
Kortdurende psychoses van enkele uren of dagen kunnen voorkomen.
Tijdens een psychose worden de eigen gevoelens en gedachten, maar ook de omgeving anders beleefd. Je kan stemmen horen of beelden zien. Dit brengt je in de war en maakt je ook achterdochtig.
Bij dissociatie treedt de persoon voor bepaalde tijd uit zijn lichaam. Het lijkt wel alsof hij zichzelf in een film ziet spelen. Het is een manier om met stress om te gaan, om de eigen emoties onder controle te kunnen houden.
Familie en vrienden kunnen leren omgaan met de ziekte. Enkele handvaten:
Zodat er een hechte en blijvende band kan ontstaan met de persoon met borderline.
Meestal kan de therapie ambulant gebeuren. Enkel in acute gevallen is een opname noodzakelijk. Langdurige therapie is wel noodzakelijk.
Er zijn verschillende vormen van therapie voor borderline:
Hierbij leert de patiënt beter om te gaan met zijn probleemgedrag: het richt zich enerzijds op het verminderen van probleemgedrag en anderzijds op het aanleren van vaardigheden om met dit gedrag om te gaan wanneer het zich wel stelt. Het doel is hier niet om de persoonlijkheid te veranderen. Deze therapie bestaat uit wekelijkse individuele sessies en ook uit een vaardigheidstraining in groep.
Deze therapie combineert principes van de cognitieve gedragstherapie met andere technieken uit de psychotherapie. Het grote succes komt hier door de intensiteit van de therapie: twee sessies per week gedurende drie jaar.
Bij MBT leert de patiënt omgaan met het verschil tussen realiteit en fantasie. Fantasie mag niet langer gebruikt worden als vluchtmechanisme (dissociatie) wanneer de realiteit te pijnlijk is.
Dit wordt doorgaans gecombineerd met therapie. De medicatie bestrijdt de symptomen, terwijl de therapie je aanleert hoe je zelf met de symptomen kan omgaan.
Hier kun je zelf niets aan doen, maar onderzoek heeft wel uitgewezen dat de meeste mensen met borderline tussen hen dertigste en veertigste een groot aantal van de scherpe kantjes van de ziekte verliezen. De symptomen worden minder opvallend, wat de ziekte leefbaarder maakt.
Wanneer je kampt met een blessure of een ziekte, is dat natuurlijk erg vervelend. Het is dan ook vanzelfsprekend dat je zo snel mogelijk van deze ziekte of blessure wil herstellen. Gelukkig kun je met de juiste zorgverzekering een heel eind komen. Hieronder vertellen we je op welke manier een zorgverzekering jou in dit proces […]
Een knieblessure of knieartrose kan slopend zijn. Of het nu komt door een actieve levensstijl, leeftijdsgerelateerde activiteiten of een andere reden, een nieuwe knie verandert uw leven. Voor veel mensen wordt het revalidatieproces na een nieuwe knieoperatie nog moeilijker door de bijkomende fysieke en psychologische uitdagingen. Maar als u weet hoe u zich staande kan […]
Het is eindelijk zomervakantie en je hebt er zin in, want je gaat op reis. Je wilt optimaal genieten van je welverdiende vakantie en zorgeloos op reis gaan, maar soms lukt dat niet helemaal. Er zijn allerlei problemen die op kunnen duiken tijdens je vakantie: van vliegangst tot een voedselvergiftiging op een verre bestemming. In […]
Het is natuurlijk erg vervelend als je dagelijks pijn ervaart. Helaas is dit vaak het geval bij knie- en heupklachten. Deze klachten kunnen door allerlei verschillende oorzaken ontstaan. Het vervelende van deze klachten is dat ze soms veroorzaakt worden door andere aandoeningen elders in het lichaam. Gelukkig zijn er verschillende acties die ondernomen kunnen worden […]
Verslavingszorg is een tak van de gezondheidszorg die hulp biedt aan mensen met een verslaving. Door een totaal aanpak aan te bieden aan personen met een verslaving ontstaat kwalitatief hoogstaande verslavingszorg. Als je contact opneemt met de verslavingskliniek krijg je eerst een intakegesprek. Het intakegesprek is bedoeld om kennis te maken en hierbij wordt de […]
Langzaamaan bewegen we ons richting het einde van de pandemie. Het maakt dat steeds meer mensen vragen hebben over de dekking van hun verzekering tegen kosten die voortkomen uit een besmetting met COVID-19. Worden de kosten voor een ziekenhuisopname volledig vergoed als ik mij niet heb laten vaccineren? Welke kosten betaal ik zelf bij een […]
Wanneer je je bezighoudt met de (her)inrichting van de eigen woning, dan is de gezondheid van de woning een van de dingen die altijd centraal dient te staan. DIt komt omdat we ontzettend veel tijd in de eigen woning doorbrengen. Wanneer de woning niet ‘gezond’ genoeg is, dan kan er namelijk al snel schade aan […]
In de zwangerschap komt pijn in het bekken vaak voor. Zo’n 50 procent van de zwangere vrouwen heeft last van bekkenpijn of lage rugpijn. Gelukkig zijn er een aantal dingen die je kunt doen om de klachten te verminderen. Wij delen een aantal praktische tips en oefeningen met je. Veel voorkomende klachten bij bekkeninstabiliteit […]
Veel vrouwen hebben iedere maand weer last van buikpijn, hoofdpijn of een vermoeid gevoel door de menstruatie. Buikpijn en krampen bij de ongesteldheid worden veroorzaakt door de samentrekkende baarmoeder. De baarmoeder trekt samen om het slijmvlies naar buiten te laten gaan. De mate van de klachten verschilt per persoon. Wat kun je doen bij menstruatiepijn? […]
Een te hoge of te lage luchtvochtigheid – dat wil je voorkomen in huis. Op internet zijn er tal van trucs en tricks te vinden om de luchtvochtigheid tussen de 40 en 60 procent te houden, maar waarom is dit nu zo belangrijk? Zowel te veel als te weinig vocht in de lucht is slecht […]